Η
ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ ZERO’S (’00)
Το
χρονογράφημα μιας κοινωνικής κατάρρευσης.
Γράφει
ο Παύλος Σαράκης,
Δικηγόρος-Ποινικολόγος.*
Η
δεκαετία του 2000, η πρώτη της χιλιετίας, είναι αυτή που θα καταγραφεί ως μία
από τις πλέον σημαντικές στη σύγχρονη κοινωνικο-οικονομική Ελληνική
πραγματικότητα.
Το
λυκαυγές της βρίσκει την Ελληνική
κοινωνία σε πρωτοφανή χρηματιστηριακή μέθη, όπου ο νεοέλληνας - ανεξάρτητα των
οικονομικών γνώσεων και δυνατοτήτων του – συμμετέχει με πρωτόγνωρο πάθος στην
αγοραπωλησία μετοχών. Έχει για φετίχ το χρηματιστηριακό "χαρτί" και
ονειρεύεται ξύπνιος τον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό. Διαθέτει
"κωδικό", διαχειρίζεται επιτήδεια τον "αέρα", μελετάει τον
οικονομικό τύπο, "τρώει αμάσητο" ό,τι του σερβίρεται, ώσπου γρήγορα
συναντά την πραγματικότητα του . . . "μηδέν εις το πηλίκον"! Εκεί που
είχε μεταβληθεί σε "παίκτη-επενδυτή" πολλά υποσχόμενο, ξάφνου η αξία
του χαρτοφυλακίου του μηδενίζεται. Σε καμία όμως περίπτωση δεν αναγνωρίζει ότι
η μηδενική πλέον αξία του χαρτοφυλακίου του αντιστοιχεί στην προσωπική του
αξιοσύνη, αφού είναι πεπεισμένος ότι είναι θύμα της χρηματιστηριακής
"φούσκας", που έντεχνα και δόλια έστησαν κάποιοι άλλοι εις βάρος του.
Ως θύμα απάτης προσφεύγει στη Δικαιοσύνη εναντίον των πρώην θεοτήτων του
χρηματιστών, διεκδικώντας την τιμωρία τους, αλλά και την επιστροφή των χαμένων
χρημάτων του. Φευ! Η Δικαιοσύνη αποφαίνεται αργότερα, ότι η χρηματιστηριακή
αγορά έχει χαρακτηριστικά "τζόγου", όπου οι πολλοί χάνουν και ενίοτε
οι λίγοι κερδίζουν καθώς άπαντες οι συμμετέχοντες ρισκάρουν τα χρήματά τους εν
γνώσει τους. Όχι θύμα λοιπόν, αλλά "βλάξ"! Και με δικαστική βούλα,
που αιτιολογεί σε ελεύθερη μετάφραση πως "η πονηριά είναι εκλεπτυσμένη
μορφή βλακείας".
Ο
νεοέλληνας όμως δεν πτοείται. Διατηρεί το ηθικό του και την υπεροψία του. Και
δικαιώνεται έστω και εκ της πλαγίας. Λίγο αργότερα, στα μέσα περίπου της
δεκαετίας των ΄00 (zero’s), αποκαλύπτεται η ύπαρξη παραδικαστικού
κυκλώματος στη Δικαιοσύνη. Τότε εξηγούνται όλα. Η διαφθορά έχει διεισδύσει και
"σαπίσει" ακόμη και τη Δικαιοσύνη. Ο νεοέλληνας δικαιώνεται και
εφησυχάζει από την αυτοϊκανοποίηση ότι δεν είναι "βλάξ", αφού όλα
είναι σάπια. Δεν τρομάζει όμως, δεν αντιδρά από τη διάχυση της διαφθοράς, από
την κατάπτωση των ηθικών αξιών, από τη διάβρωση των θεσμών του νεοελληνικού
κράτους. Γιατί να ανησυχήσει;
Η Ελλάδα, πλέον, είναι μέλος της Ευρωζώνης ,
στην elite της
Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εγγυάται την ευημερία μας. Ο νεοέλληνας από το 2002
έχει στην τσέπη του Ευρώ και όχι δραχμούλες. Χάρη στην καπατσοσύνη (εκλεπτυσμένος
όρος της πονηριάς) της εκσυγχρονιστικής πολιτικής ηγεσίας του, εισήλθε στην
Οικονομική Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Ευρώ ο Γερμανός, ευρώ ο Γάλλος, ευρώ οι
"κουτόφραγκοι", ευρώ κι εμείς. Κι αν, ακρίβυναν τα είδη, ο ευρωπαίος
νεοέλληνας λίγη σημασία έδινε, αφού πλέον μπορούσε πανεύκολα να δανειστεί από
το τραπεζικό σύστημα και να αγοράσει ότι ονειρευόταν. Και πλέον σαν
"ισοδύναμος" έπρεπε να συναγωνιστεί σε όνειρα και αίγλη τους
"κουτόφραγκους". Από εθνική υπερηφάνεια. Γιατί όταν αυτοί
"έτρωγαν τα βελανίδια, εμείς κτίζαμε τον Παρθενώνα".
Αναλάβαμε
τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Επιστροφή στην κοιτίδα τους, στην
πατρίδα τους. Εθνική υπερηφάνεια. Μικρή χώρα, μεγάλη ιστορία. Δανειστήκαμε
υπέρογκα ποσά, σπαταλήσαμε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να αποδείξουμε ότι εμείς
οι νεοέλληνες είμαστε πέρα από "χουβαρντάδες" και οι καλύτεροι των
καλυτέρων. Σε όλα. Είχαμε μια αθλήτρια την Κατερίνα Θάνου και έναν αθλητή τον
Κωνσταντίνο Κεντέρη έτοιμους για χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο, έτοιμους για την αναμέτρηση
στον αθλητικό στίβο, κι εμείς ήμασταν έτοιμοι από καιρό να τραγουδήσουμε τον
εθνικό μας ύμνο για να ακουστεί στα πέρατα της γης. Φευ! Οι
"κουτόφραγκοι" μας γρουσούζεψαν και οι αθλητές μας τραυματίστηκαν σε
τροχαίο και εν τέλει δεν έλαβαν μέρος στα άκρως ανταγωνιστικά αθλήματα.
"Μηδέν εις το πηλίκον"! Και το χειρότερο όλων ήταν ότι διεθνείς
κύκλοι άρχισαν εκστρατεία - που διήρκησε μέχρι τέλους της δεκαετίας – να
εκμηδενίσουν τις επιτυχίες των αθλητών μας, αναφέροντας ότι αυτές ήταν
αποτέλεσμα "ντόπινγκ". Εκστρατεία εκμηδενισμού των ινδαλμάτων μας,
που πολλά από αυτά εισήλθαν ως αξιωματικοί στις τάξεις του Ελληνικού Στρατού,
τιμής ένεκεν για την προσφορά τους στο Έθνος!
Ένα άλλο μελανό σημείο ήταν η καθολική
αποτυχία αξιοποίησης των ολυμπιακών εγκαταστάσεων μετά τη λήξη των αγώνων.
"Μηδέν εις το πηλίκον" από την τεράστια οικονομική επένδυση των
Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Βέβαια, ο ευρωπαίος νεοέλληνας και πάλι δεν
πτοήθηκε, ούτε "έκλαψε" τα λεφτά του. Εξάλλου τα πλούτη πολλοί
εμίσησαν, τη δόξα ουδείς. Και δοξάστηκε, αφού την ίδια εποχή η Εθνική Ομάδα
Ποδοσφαίρου κατακτούσε για πρώτη φορά στην Ιστορία της το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα
Ποδοσφαίρου στην Πορτογαλία. Εθνικό παραλήρημα γι’ αυτή την επιτυχία. Αποθέωση
και για τον Γερμανό προπονητή της Εθνικής Ελλάδος κ. Otto Rehhagel. Χάρη σε εμάς, δοξάστηκε κι
ένας Γερμανός. Κάποια χρόνια αργότερα, κάποιοι συμπατριώτες του, θα επιδιώξουν
την εκμηδένιση της εθνικής μας υπερηφάνειας. Η αχαριστία σε όλο της το
μεγαλείο. Και κάποιοι άλλοι διεθνείς παράγοντες από την UEFA, θα κατηγορήσουν το Ελληνικό Ποδόσφαιρο
ότι είναι "βρώμικο", ότι διοικείται από μαφιόζους προς όφελος των
παράνομων bookmakers.
Προφανώς, δεν μπόρεσαν να "χωνέψουν" την ποδοσφαιρική μας
ανωτερότητα. Βάλθηκαν και πέτυχαν να επιστρέψουμε (και) ποδοσφαιρικά πάλι στο
μηδέν.
Στη
δεκαετία των ’00 (μηδενικών) ο νεοέλληνας θα ζήσει πολλά. Μία δεκαετία δράσης,
αποθέωσης, χλιδής, κραιπάλης. Μία μεθυστική, παραμυθένια δεκαετία. Περνούσαμε
τόσο καλά, που οι δανειστές μας κυριεύτηκαν από φθόνο. Αυτοί ήξεραν να
παράγουν, ενώ εμείς ν’ απολαμβάνουμε. Αυτοί παρήγαν Mercedes, BMW και Porche cayenne, κι εμείς τις αγοράζαμε. Ο
δικός τους μέσος πολίτης ήξερε τι εστί βιοπάλη, ενώ ο δικός μας τι εστί
κραιπάλη! Όταν αυτοί πήγαιναν για ύπνο, εμείς απτόητοι και ακούραστοι ραίναμε
με λουλούδια τον αγαπημένο μας καλλιτέχνη που υμνούσε τον έρωτα. Όταν αυτοί
έρχονταν στη Μύκονο για διακοπές, εμείς - είτε με τα διακοποδάνεια των τραπεζών,
είτε με τα "μαύρα" μας ευρώ - καπαρώναμε τις πανάκριβες ξαπλώστρες
στην Ψαρρού, παραγγέλναμε sushi και
με την πουράκλα μας λιαζόμασταν ως γνήσιοι απόγονοι του Ωνάση. Κι αυτοί απλά
έβλεπαν. Και φθονούσαν. Γιατί εμείς ξέραμε να ζούμε, ενώ αυτοί όχι. Μπορεί να
σχεδίασαν το ευρώ, να ελέγχουν το τραπεζικό σύστημα, εμείς όμως ξέραμε κάτι
παραπάνω. Να δανειζόμαστε για να καταναλώνουμε, για να ζούμε καλά, με ακριβά
αυτοκίνητα, με τα ωραία μας σπίτια, σ’ ένα κράτος - "πατερούλη". «
Διόρισέ με, πλήρωσέ με καλά, θέλω μίζα, χάρισέ μου». Η πατρική-κρατική εξουσία
μεριμνούσε για το καλό των μελών της. Δανειζόταν διαρκώς όλο και περισσότερα
για να ικανοποιεί τις ορέξεις και τις ονειρώξεις αυτών. Τα βόλευε για να
βολεύεται κι αυτή. "Κατά μάνα, κατά κύρη" λέει η λαϊκή σοφία. Μηδέν
επί μηδέν, μηδέν εις το πηλίκον για όλους μας!
Ώσπου οι δανειστές αναφώνησαν χαιρέκακα και
φθονερά "τα δανεικά, τέλος!" Εκεί, προς το τέλος της δεκαετίας των zero’ s. Πλέον ο νεοέλληνας έρχεται αντιμέτωπος
με τον καθρέπτη της πραγματικότητας. Βλέπει ένα μεγάλο μηδέν. Σκληρή η
πραγματικότητα. Ανηλεής. Από βλακεία ή πονηριά, αγνόησε την πραγματικότητα.
Αυτή τώρα καλούμαστε όλοι (δυστυχώς) ν’
αντιμετωπίσουμε. Τέλος οι βλακείες και οι πονηριές. Οι βλάκες και οι
κουτοπόνηροι τυχοδιώκτες "μεγαλούργησαν" στην περασμένη δεκαετία. Άτομα
και παρέες συμφερόντων μηδενικής αξίας, χωρίς ηθικές αρχές και εμβέλεια, πρωταγωνίστησαν
ανερμάτιστα και τυχοδιωκτικά σε κάθε τομέα της κοινωνικοοικονομικής ζωής.
Θρασείς, μυθομανείς, επιδειξιομανείς αλλά με έλλειμμα ουσίας και πολύπλευρης
παιδείας, αγνοούσαν ότι τα χρήματα και οι επιχειρήσεις που διαχειρίζονταν πολλαπλασιαζόμενα με το
μηδέν της προσωπικής τους αξίας, έδιναν αποτέλεσμα "μηδέν εις το
πηλίκον". Το επιχειρείν δεν έχει καμία σχέση με τη monopoly. Όπως και η επαγγελματική
καταξίωση δεν είναι και δεν επικυρώνεται μ’ ένα κοσμικό event. Ούτε η τέχνη και η αξία της πολιτικής
κληρονομείται. Οι επίγονοι μπορεί να μηδενίσουν ιστορικές διαδρομές
χαρισματικών προγόνων. Καθώς και οι αυλοκόλακές τους – golden boys δεν
είναι τίποτε άλλο από faux
bijoux. "Φούμαρα
και αέρας κοπανιστός"!
Όλοι
αυτοί και πολλά άλλα ευθύνονται για τη δημιουργία μιας κοινωνίας που στηριζόταν
σε μία εύθραυστη και αναξιοκρατική οικονομία,
όπου κυριαρχούσε η μίζα, η διαπλοκή, η παρασιτική διαμεσολάβηση, την περασμένη
δεκαετία. Συμβολική δεκαετία. Αυτή των "μηδενικών" (΄00)!
Είμαστε
πλέον σε μία νέα δεκαετία, σε μία παγκόσμια νέα εποχή, εξαιρετικά δύσκολη. Ώρα να σοβαρευτούμε
πλέον, όντες σοφότεροι.
Τώρα χρειάζεται ευφυΐα και δημιουργικότητα. Τα
πάντα από την αρχή. Με ήθος και αξίες. Με εθνική στρατηγική και στόχους. Για να
αποδώσουν οι θυσίες όλων, δικαίων και αδίκων. Η εποχή της νέας δεκαετίας
απαιτεί ευστάθεια προσήλωσης στην ηχώ ενός σφυγμού σωτηρίας. Κι αυτόν θα τον
δώσουν οι άνθρωποι της ελεύθερης (πραγματικής) αγοράς, που ξέρουν να δίνουν και
να κερδίζουν μάχες. Αυτοί οι λίγοι, οι ικανοί, οι έντιμοι που πολεμήθηκαν
αθέμιτα από τους «αεριτζήδες κρατικοδίαιτους» του μηδέν, ήρθε η ώρα να βγουν
μπροστά. Είναι αναγκαιότητα της νέας δεκαετίας των ’10‘s. Των αρίστων . . . Τα «μηδενικά» στη
νέα δεκαετία είναι το παρελθόν . . . Όχι
όμως και τα συντρίμμια τους . . .
*Το Παρόν Άρθρο Δημοσιεύτηκε Στην Ελληνική Έκδοση Του Περιοδικού
The Economist - Intelligent Life (Τεύχος 7 - Ιανουάριος 2013)